Posts

Excentrieke mensen met unieke banen vind je over de hele wereld. Jan Blomkvist is ijsmeester van de ijsbaan in Lulea. Ieder winterseizoen is hij, samen met zijn team, verantwoordelijk voor een kilometers lange route op het zee-ijs voor de kust van de Zweedse stad Lulea. Een interview met een unieke en creatieve man, die praktisch omgaat met de natuurlijke elementen in een zoektocht naar zwart ijs.

The-Iceman-k
Duiker

Sinds 1984 werkt Jan voor de gemeente Lulea. ‘Ik ben begonnen als duiker hier bij de gemeente.’ Als duiker leerde Blomkvist duiken onder het ijs. ‘Door mijn expertise als duiker werd ik gevraagd om mee te helpen met het uitzetten van een paardenrenbaan op het ijs.’ Door de ervaring opgedaan als duiker weet Jan precies hoe het zee-ijs zich onder bepaalde situaties gedraagt. In 2003 koos de raad van de gemeente Lulea voor een vaste ijsbaan en werd hij aangesteld als ijsmeester.

Het zwarte ijs

In Lulea begint het opbouwen van de baan op het moment dat het ijs voor de kust een dikte van 10 cm heeft. Dan wordt de baan met meetstokken per voet gemarkeerd. Vanaf 15 cm kan de lichtste machine het ijs op en wordt de uitgezette route sneeuwvrij gemaakt. ‘We hebben drie verschillende ijsmachines’ aldus Blomkvist. De een-, drie- en zestonner die bij respectievelijk 15, 25 en 40 cm ijsdikte worden gebruikt. Op donderdag prepareert Blomkvist met zijn team de gehele baan voor het weekend en dagelijks of bij hevige sneeuwval wordt de baan gecontroleerd.
‘Het mooiste ijs is zwart ijs,’ volgens Jan. Dit is ijs zonder sneeuw, het beste ijs om op de schaatsen, maar ook het meest breekbare ijs, dat gemakkelijk scheurt.  Grijs ijs is ijs met meer sneeuw en is iets taaier, vooral bij dagen van dooi geeft dit ijs meer problemen. Jan en zijn team proberen zoveel mogelijk zwart ijs te behouden door de baan continu sneeuwvrij te houden.

Publiek

De ijsbaan van Lulea is vanaf januari tot april open voor het publiek en wordt gebruikt door jong en oud uit de stad en de provincie. Vanuit Stockholm en Gotenburg komen mensen hier schaatsen en onlangs was er nog een echtpaar uit Zwitserland. ‘Zelfs bij -27 graden en windstil wordt hier gewoon geschaatst,’ aldus Jan Blomkvist. Ook is hij zeer enthousiast over de geplande KPN Grandprix in februari. ‘We werken nauw samen met de organisatie en hebben veel zin de wedstrijdrijders en toerrijders te begroeten.’

IJsmeester Luleå
Gevaar

Gevaarlijke situaties heeft Jan ook mee gemaakt. 8 jaar geleden zakte hij met de machine door het ijs. ‘Het was mijn eigen fout, not a big deal.’ Gevaarlijke situaties ontstaan wanneer het noordelijke en het zuidelijke ijs elkaar ontmoeten aan het eind van de winter. Ook is hij per voet eens door het ijs gezakt, niet omdat het ijs te dun was, maar omdat Jan in een eerder gemaakt wak liep. Zelf doet Blomkvist daar erg nuchter over. ‘Zelfs als ik onder het ijs kom vind ik het niet eng. Ik weet wat ik moet doen en dan is het niet gevaarlijk, alleen koud.’ De baan die wij uitzetten is erg veilig en daar gebeuren nooit ongevallen. ‘Veiligheid staat natuurlijk voorop, we controleren de route dagelijks. Als het ijs sterk genoeg is voor zware machines, dan is het dat ook voor toerschaatsers.’

Sterrenstatus

Blomkvist is inmiddels gewend aan de nodige media aandacht.
‘Dit is al het tweede interview deze week. Gister nog was er een cameraploeg van de Zweedse televisie.’ Antwoordt de goedlachse Jan op de vraag of hij inmiddels al een bekende Zweed is: ‘ik ben geen bekende Zweed maar ik denk dat veel mensen uit de gemeenschap mij wel kennen.’
In de zomer mist Blomkvist het ijs niet. Dan zijn er genoeg andere onderhouds-werkzaamheden en vaart hij langs de stranden van de eilanden rond Lulea voor het nodige onderhoud. Rustig wachten op een nieuwe winter.
Jan Blomkvist Lulea IJsbaan

Een hovercraft klinkt als iets dat thuishoort in een sciencefictionfilm, of op z’n minst in een laboratorium van NASA. In Zweden kan echter iedereen een ritje maken op dit tot de verbeelding sprekende voertuig!

Luleå is de hoofdstad van de noordelijkste provincie van Zweden. Gelegen vlak onder de poolcirkel, omgeven door meren en schiereilanden, is de havenstad een van de sfeervolste bestemmingen in noordelijk Scandinavië. De neogotische kathedraal, het Unesco-werelderfgoed Gammelstads kyrkstad en de natuurlijke omgeving van de Botnische Golf zijn een aantal van de hoogtepunten rond de stad.
adrenaline-tip-tocht-met-een-hovercraft-in-zweden-1
En dan is er ijs. Heel veel ijs. Genoeg om de koude maanden te vullen met winterpret op sneeuwschoenen, een hondenslee, de sneeuwscooter of… een hovercraft. Luleå is de enige plek in Zweeds Lapland waar een tochtje met dit adrenaline-opwekkende zweefvoertuig mogelijk is. Het is dan ook meteen de uniekste manier om kennis te maken met de in ijs bedekte eilandengroep voor de kust van Zweden.
De route hangt af van de weers- en ijsomstandigheden, maar gaat over het algemeen langs het eiland Brändöskär. Hier kunnen de gasten uitstappen voor een wandeling naar de kapel op het eiland en over de ijslaag die ‘s winters de eilanden met elkaar verbindt – deze kan soms wel tien meter dik worden! Met wat geluk zijn er zeehonden of adelaars te zien. Ook kan je bijkomen van de intense trip met een lichte lunch en een warme kop thee of koffie, voordat de terugreis naar Luleå begint.

De tour duurt 2,5 uur en is beschikbaar in de wintermaanden, van december tot aan het begin van april. Alle benodigde kleding (laarzen, sokken, warme handschoenen, fleece-pak, helm en sneeuwpak) worden verzorgd door de organisatoren. Kijk hier of hier voor meer informatie voor een georganiseerde trip door Zweeds Lapland, inclusief hovercraft-tour! Ga voor meer informatie naar de officiële website van Zweeds Lapland en houd hun Facebook in de gaten.
Dit was een artikel op www.natgeotraveler.nl.
Foto’s: Graeme Richardson
 

In februari 2016 zijn organisatoren Bram Smallenbroek & Renz Rotteveel samen met Bob de Jong en filmmaker Marco Lubbers van Catch Your Moment naar Zweeds Lapland gegaan om een promotievideo van de regio te schieten. Deze winterervaring resulteerde in een hele mooie video!

De video speelt zich af in en rondom de steden Luleå en Piteå. Beide plaatsen liggen aan de Botnische golf in Zweeds Lapland. Vanwege de sneeuw en enorme ijsvlaktes in de regio zijn er veel verschillende winterse activiteiten te doen. Een aantal van deze activiteiten is te zien in de video en leverde naast unieke beelden een geweldige ervaring op!

Zo kun je bijvoorbeeld zien hoe het is om mee te gaan op een echte ijsbreker om vervolgens een duik in de zee te maken. Het ijsvissen werd in het vorige artikel “Klimaat & wildlife in Zweeds Lapland” al uitvoerig besproken, maar nu kun je dus ook echt zien hoe men te werk gaat.  Het leverde geen enorme vangst op die middag, maar het was wel een mooi avontuur. Ten noorden van Luleå is ook nog de mogelijkheid om met een hovercraft over het ijs en de sneeuw te scheren. Echt een aanrader als je van snelheid houdt! Geniet je meer van een rustige activiteit en een prachtig uitzicht? Dan kun je afhankelijk van de weersomstandigheden de gehele archipelago van Luleå ontdekken. Overigens is een gids hierbij noodzakelijk. Naast alle outdoor activiteiten zijn er in Luleå vele uitgaansgelegenheden, goede restaurants en koffietentjes.
Wat natuurlijk niet in het activiteiten lijstje mag ontbreken is: Schaatsen! Vorige week is initiatiefnemer Bram Smallenbroek naar Luleå gegaan voor de eerste ijsmeters op de ijsbaan. Er wordt hard gewerkt om het gehele parcours rondom de stad sneeuwvrij te maken, zodat de inwoners al met de kerstdagen van het ijs kunnen genieten. Dit parcours houden ze overigens de rest van de winter sneeuwvrij en zal dus optimaal geprepareerd zijn tijdens de toertocht en de KPN Grand prix op 21 & 22 februari 2017.

De kwaliteit van het zee-ijs rondom Luleå is vorig jaar ook al eens uitvoerig getest bij een unieke recordpoging! In de videoserie “Es Lebe Der Sport” (schaatsen.nl) werd toen geprobeerd om op de fantastische ijsvloer het snelheidsrecord op schaatsen te halen. Uiteindelijk leverde dit een topsnelheid op van ruim 62 km/h!

Het opnemen van deze video’s is mede aanleiding geweest van het evenement Schaatsen Luleå op 21 & 22 februari 2017. Naast het schaatsen kun je nu perfect de veelzijdigheid aan activiteiten zien die er mogelijk zijn in de regio van Luleå.
Voor meer informatie neem je contact met de organisatie