Daarnaast is er bij de eerste editie van Schaatsen Luleå wel een heel bijzondere bokaal te winnen en spreken wij met Ingmar Berga over de voorbereiding op de KPN Grand Prix in Luleå.
Naast het schaatsen een andere leuke winterse activiteit!
Een prachtige sami winkel in het centrum van Luleå. Ze interviewt de eigenaresse, draagt echte Sami kledij en proeft zelf hoe rendier smaakt!
Ze wordt daarbij bijgestaan door Renz Rotteveel en Bram Smallenbroek. In Zweeds Lapland kun je niet alleen schaatsen, maar is er nog veel meer te doen. In de eerste aflevering van FIKA Tijd gaat Annette het ijs op, wordt het Treehotel in Harads bezocht en doet ze een ijsmeting met Jan de IJsman. FIKA tijd is en samenwerking met schaatsen.nl en wordt mede mogelijk gemaakt door Afterpay. #Swedishlapland #Luleå #Schaatsen #KPNGrandPrix #icebreaker #schöffel #afterpay #athleteshop #natuurijs #KPN #winterwonderland
Het Sami volk is van oorsprong een nomadisch volk dat het Noord- Europese Lapland bewoont. Rendieren waren zeer belangrijk voor het volk en zorgden voor voldoende melk, vlees en huiden. Daarnaast waren de rendieren ook belangrijk als trekdier voor de slede. Op dat moment hét vervoersmiddel van Noord-Europees Lapland. Een deel van het volk leefde traditioneel als nomaden en volgden hun rendierkudden in hun jaarlijkse voedseltrek. Het volk is ook wel te herkennen aan hun traditionele klederdracht.
Vandaag is het 100 jaar geleden dat de Sami voor de eerste keer hun grenzen overstaken om bijeen te komen in Trondheim, Noorwegen. Tijdens deze bijeenkomst in 1917 werd er gesproken over hun zorgen en problemen van de toekomst. Op deze manier kon het Sami volk samenwerken en een oplossing hiervoor vinden. Deze bijeenkomst was een zeer belangrijke ontwikkeling voor het Sami volk. Om deze reden is op 6 februari 1992 Sami National Day ontstaan bij het 15e congres in Helsinki. Sindsdien wordt deze belangrijke dag uit de geschiedenis van de Sami gevierd en herdacht.
Tegenwoordig lever er nog ongeveer 40.000 Sami in Noorwegen, 20.000 in Zweden en 7.000 in Finland. Vanaf de 17e eeuw is hun levenswijze wel sterk veranderd. Zo is er nog maar een klein percentage dat echt achter hun rendierkudden aan trekt. De meeste Sami hebben zich als visser, landbouwer of zelfstandig ondernemer gevestigd. De traditionele kleurige kleding van de Sami wordt meer en meer tot de folklore gerekend, evenals de traditionele muziek van de Sami, de zogenaamde joik.
Bronnen:
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Sami_National_Day
https://nl.wikipedia.org/wiki/Samen_(volk)
http://www.arcticinfo.eu/en/news/106-sami-national-day
Eén van de innovatieve manieren met gebruik van de natuurlijke elementen is de ijsbaan uitgezet door de gemeente Luleå. Zodra het ijs dik genoeg is wordt er door ijsmeester Jan en zijn team een ijsbaan uitgezet die zowel door schaatsers als wandelaars wordt gebruikt.
Omgaan met de bevroren zee is een manier van leven.
De belangrijkste schaatsroute is die vanuit de noordelijke haven naar de zuidelijke haven. Daarnaast zijn er ook diverse routes en vertakking over de rivier naar de nabijgelegen woonwijken, dit met een totale lengte van 11 kilometer. Naast het schaatsen is het ook mogelijke om lekker uit te rusten en van de zon te genieten in één van de luwten langs de ijsbaan.
Het is inspirerend om te zien hoe natuurlijk de inwoners van Luleå zich op verschillende manieren voortbewegen over deze prachtige ijsbaan.
De bovenstaande foto’s zijn gemaakt op een willekeurige dag op de ijsbaan van Luleå, Photo: Graeme Richardson
Of je nu een echte schaatsliefhebber bent, je het eerste voorzichtige ritje maakt op natuurijs of een bezoekje brengt aan de lokale ijsbaan: de winterse kou ligt op de loer of je krijgt het juist te warm door alle inspannende activiteiten. Hoe zorg je er nou voor dat je goed op temperatuur blijft, comfortabel op de ijzers staat en er ook nog stylisch uitziet?
Kies allereerst voor een goede outfit, zodat je de hele dag aangenaam voelt en zoveel mogelijk uren op het ijs kunt doorbrengen. Het merinoschaap – de laagjesexpert bij uitstek – kan ons hierbij uitstekend helpen. Merinoschapen behoren tot ’s werelds oudste schapenrassen. Ze leven in de zware omstandigheden van de Zuidelijke Alpen in Nieuw-Zeeland. Hun uitzonderlijke vacht beschermt ze tegen de vrieskou in de winter en tegen de gigantische hitte in de zomer. In de zomer is hun vacht dun, licht en ademend, zodat de schapen geen last hebben van temperaturen die er boven de 35 graden Celsius uitkomen.
’s Winters groeit er een extra laag wol over hun basisvacht, die ze beschermt tegen temperaturen van -20 graden Celsius. Oftewel: de perfecte laagjes. Wat voor hen werkt, werkt ook voor de mens. Dus gebruikt Icebreaker hun wol om er een natuurlijke outfit van te maken voor elke vorm van avontuur. Bescherm jezelf net als een merinoschaap dat doet en ga voor een uitrusting van drie lagen voor een constant aangename temperatuur: een basislaag van thermo-ondergoed, een isolerende fleece laag en een windwerende buitenlaag.
Op deze manier bereid je je optimaal voor op de kou. Dus bind je ijzers onder, handjes op de rug en gáán!
Via de Schaatsen Luleå facebook pagina kon je een onderkleding pakket van Icebreaker winnen! De onderkleding gemaakt van merino wol zorgt ervoor dat je het in ieder geval lekker warm hebt tijdens deze koude dagen. Winnares van deze actie is Loes Adegeest.
Gefeliciteerd met dit mooie onderkleding pakket!
Initiatiefnemer Bram Smallenbroek reageert verheugd op de komst van Annette Gerritsen. ‘’Samen met Dirk Koolwijk en ex-topsporters Renz Rotteveel en Annette Gerritsen hebben we nu een mooi team dat betrokken is bij dit prachtige evenement.‘’
[iframe src=”http://proefkonijnen.bnn.nl/media/368963″ width=”100%” height=”500″]
Of bekijk hier de uitzending (vanaf 35:00) op NPO
Zoals je hebt gezien in de uitzending was het voor Jan Versteegh en Geraldine Kemper niet haalbaar om ongetraind de elfstedentocht te schaatsen. Dit geeft aan dat een goede voorbereiding op een soortgelijk evenement noodzakelijk is. Dus pak je racefiets uit de schuur en je slijp je schaatsen. Voorbereiding is belangrijk!
Sinds 1984 werkt Jan voor de gemeente Lulea. ‘Ik ben begonnen als duiker hier bij de gemeente.’ Als duiker leerde Blomkvist duiken onder het ijs. ‘Door mijn expertise als duiker werd ik gevraagd om mee te helpen met het uitzetten van een paardenrenbaan op het ijs.’ Door de ervaring opgedaan als duiker weet Jan precies hoe het zee-ijs zich onder bepaalde situaties gedraagt. In 2003 koos de raad van de gemeente Lulea voor een vaste ijsbaan en werd hij aangesteld als ijsmeester.
In Lulea begint het opbouwen van de baan op het moment dat het ijs voor de kust een dikte van 10 cm heeft. Dan wordt de baan met meetstokken per voet gemarkeerd. Vanaf 15 cm kan de lichtste machine het ijs op en wordt de uitgezette route sneeuwvrij gemaakt. ‘We hebben drie verschillende ijsmachines’ aldus Blomkvist. De een-, drie- en zestonner die bij respectievelijk 15, 25 en 40 cm ijsdikte worden gebruikt. Op donderdag prepareert Blomkvist met zijn team de gehele baan voor het weekend en dagelijks of bij hevige sneeuwval wordt de baan gecontroleerd.
‘Het mooiste ijs is zwart ijs,’ volgens Jan. Dit is ijs zonder sneeuw, het beste ijs om op de schaatsen, maar ook het meest breekbare ijs, dat gemakkelijk scheurt. Grijs ijs is ijs met meer sneeuw en is iets taaier, vooral bij dagen van dooi geeft dit ijs meer problemen. Jan en zijn team proberen zoveel mogelijk zwart ijs te behouden door de baan continu sneeuwvrij te houden.
De ijsbaan van Lulea is vanaf januari tot april open voor het publiek en wordt gebruikt door jong en oud uit de stad en de provincie. Vanuit Stockholm en Gotenburg komen mensen hier schaatsen en onlangs was er nog een echtpaar uit Zwitserland. ‘Zelfs bij -27 graden en windstil wordt hier gewoon geschaatst,’ aldus Jan Blomkvist. Ook is hij zeer enthousiast over de geplande KPN Grandprix in februari. ‘We werken nauw samen met de organisatie en hebben veel zin de wedstrijdrijders en toerrijders te begroeten.’
Gevaarlijke situaties heeft Jan ook mee gemaakt. 8 jaar geleden zakte hij met de machine door het ijs. ‘Het was mijn eigen fout, not a big deal.’ Gevaarlijke situaties ontstaan wanneer het noordelijke en het zuidelijke ijs elkaar ontmoeten aan het eind van de winter. Ook is hij per voet eens door het ijs gezakt, niet omdat het ijs te dun was, maar omdat Jan in een eerder gemaakt wak liep. Zelf doet Blomkvist daar erg nuchter over. ‘Zelfs als ik onder het ijs kom vind ik het niet eng. Ik weet wat ik moet doen en dan is het niet gevaarlijk, alleen koud.’ De baan die wij uitzetten is erg veilig en daar gebeuren nooit ongevallen. ‘Veiligheid staat natuurlijk voorop, we controleren de route dagelijks. Als het ijs sterk genoeg is voor zware machines, dan is het dat ook voor toerschaatsers.’
Blomkvist is inmiddels gewend aan de nodige media aandacht.
‘Dit is al het tweede interview deze week. Gister nog was er een cameraploeg van de Zweedse televisie.’ Antwoordt de goedlachse Jan op de vraag of hij inmiddels al een bekende Zweed is: ‘ik ben geen bekende Zweed maar ik denk dat veel mensen uit de gemeenschap mij wel kennen.’
In de zomer mist Blomkvist het ijs niet. Dan zijn er genoeg andere onderhouds-werkzaamheden en vaart hij langs de stranden van de eilanden rond Lulea voor het nodige onderhoud. Rustig wachten op een nieuwe winter.
